รีวิว Bao (2018)
สวัสดีค่ะกำลังมองหาอะไรดูอยู่หรือเปล่า? สนใจอนิเมชั่นเรื่องสั้นสักเรื่องไหม? วันนี้เราจะพาทุกคนไปชมอีกหนึ่งผลงานสุดน่ารักจาก Pixar ที่ไม่ว่าใครก็ไม่ควรพลาดกัน! โดยอนิเมชั่นนี้มีดีกรีชนะเลิศรางวัลออสการ์ประเภทอนิเมชั่นสั้นด้วยนะ!
หลังจากที่ Incredibles 2 เปิดตัวไปอย่างสวยงามคุ้มค่าการรอคอย 14 ปี อีกหนึ่งไฮไลต์ของภาพยนตร์แอนิเมชันซูเปอร์ฮีโร่ค่ายพิกซาร์เรื่องนี้ คือการ์ตูนแอนิเมชันเรื่องสั้นตอนเปิดหัว ที่เป็นเอกลักษณ์ของแอนิเมชันพิกซาร์ทุกเรื่อง โดยในครั้งนี้ก็ได้ผู้กำกับและคนเขียนบทลูกครึ่งแคนาดา-จีนมากำกับ กับการ์ตูนความยาว 8 นาทีเรื่อง ‘Bao’
Domee Shi เป็นผู้กำกับและคนเขียนบทผู้หญิงคนแรกในเวลา 32 ปีที่ทำแอนิเมชันเรื่องสั้นให้กับพิกซาร์ โดย Bao เป็นการ์ตูนที่มีตัวเอกในเรื่องเป็นคุณแม่ชาวจีน และซาลาเปา 1 ลูก (ที่ดูเหมือนจะเป็น ลูก ของแม่จริงๆ)
เรื่องราวความน่ารักปนซึ้งเริ่มจากเหตุการณ์ที่แม่ชาวจีนคนนี้ทำซาลาเปาอยู่ในบ้าน แต่แล้วซาลาเปาลูกหนึ่งก็กลับมีชีวิตขึ้นมา ซึ่งเธอจึงนำซาลาเปาลูกนั้นมาเลี้ยงดูอย่างดีจนมันโตขึ้นเรื่อยๆ กลายเป็นหนุ่ม และต้องออกไปมีชีวิตของตัวเอง แม้จะไม่อยากสปอยล์ตอนจบของเรื่องทั้งหมด แต่บอกเลยว่า Bao เป็นแอนิเมชันเรื่องสั้นจากพิกซาร์อีกเรื่องที่เรียกน้ำตาคนดูได้สุดๆ
เป็นการ์ตูนสั้นที่ฉายก่อนเปิดเรื่อง Incredibles 2 ถึงแม้จะมีความยาวเพียง 8 นาที แต่ก็ได้รับการตอบรับจากเหล่าผู้ชมอย่างล้นหลาม โดยเรื่องราวเริ่มต้นขึ้นเมื่อหญิงวัยกลางคนชาวจีนคนหนึ่งนึ่งซาลาเปาอันเป็นอาหารประจำชาติ แต่กลับมีซาลาเปาหนึ่งในนั้นมีแขนขาและมีชีวิตขึ้นมา เธอจึงดูแลและประคบประหงมซาลาเปาน้อยอย่างดี ก่อเกิดเป็นความรักความผูกพันชวนให้ติดตามว่าเรื่องราวจะจบลงอย่างไร แต่กล่าวได้เลยว่าการ์ตูนตอนสั้นเรื่องนี้ถ่ายทอดชีวิตของครอบครัวแบบเอเชียได้อย่างแยบยลทีเดียวค่ะ
แต่สาเหตุที่ทำให้ ‘Bao’ เป็นที่พูดถึงมากพอๆ กับ Incredibles 2 ก็เพราะแอนิเมชันเรื่องสั้นเรื่องนี้กลับทำให้คนดูชาวต่างชาติที่ไม่ใช่คนเอเชียงงกันเป็นแถวๆ จนถึงขั้นที่มีทวีตภาพตัวอย่างจาก Bao พร้อมข้อความว่า “เป็น 10 นาทีที่งงที่สุดในชีวิตเลย” และอีกทวีตที่บอกว่า “ฉันตั้งใจดูทุกวินาที แต่ก็ยังไม่เข้าใจว่าเรื่องมันเกี่ยวกับอะไร” ทำให้เกิดกระแสในโลกออนไลน์ที่แต่ละคนต่างแสดงความเห็นเกี่ยวกับความหมายเบื้องหลังการ์ตูนซาลาเปาเรื่องนี้กันเต็มทวิตเตอร์ ยาวไปจนถึงบทความตามเว็บไซต์ต่างๆ ที่พยายามอธิบายประเด็นความแตกต่างทางวัฒนธรรมในครอบครัวฝั่งเอเชีย และตะวันตก
ในที่สุด Domee Shi จึงออกมาให้สัมภาษณ์ว่า การ์ตูน Bao ของเธอได้แรงบันดาลใจมาจากชีวิตส่วนตัวของเธอนั่นเอง ในฐานะที่เธอเป็นลูกสาวของครอบครัวชาวจีนที่อพยพมาอยู่ที่แคนาดา และยังมีพ่อแม่ที่เป็นห่วงลูกสุดขีดตามสไตล์ครอบครัวชาวจีน
“แรงบันดาลใจหลักๆ มาจากชีวิตของฉันเอง ฉันโตขึ้นมาในครอบครัวที่ปกป้องฉันมากเกินไปเหมือนฉันเป็นซาลาเปาลูกน้อยๆ ของแม่ ฉันเป็นลูกคนเดียวและอาศัยอยู่ในโทรอนโตกับพ่อแม่ พวกเขาห่วงฉันมากๆ และคอยตามดูทุกฝีก้าวว่าฉันปลอดภัยดี เลี้ยงดูแบบใกล้ชิดมากๆ และฉันอยากที่จะลองศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลูกกับพ่อแม่แบบที่ปกป้องลูกมากเกินไปผ่านการใช้ซาลาเปาเป็นตัวเปรียบเปรย”
“ฉันโตมากับการที่แม่ชอบเข้ามากอด แล้วพูดว่า ‘โอ้ย แม่อยากจะกินหนูเข้าไปให้อยู่ในพุง จะได้รู้ตลอดเวลาว่าลูกอยู่ไหน’ ซึ่งฉันก็มักจะตอบแม่ไปว่า มันฟังดูน่ารัก แต่มันก็น่ากลัวเหมือนกันนะ”
Bao จึงกลายเป็นแอนิเมชันที่เล่าเรื่องราวจากประสบการณ์ของคนในบางวัฒนธรรมที่เฉพาะเจาะจง ทำให้ครอบครัวที่โตมากับการเลี้ยงดูแบบชาวตะวันตกอาจไม่เข้าใจความห่วงลูกขั้นสุดของพ่อแม่ การที่ลูกต้องอยู่ในบ้านเดียวกันกับพ่อแม่จนโต หรือการเป็นลูกวัยเด็กในสายตาพ่อแม่เสมอ ในขณะที่บางเว็บไซต์ระบุว่าครอบครัวฝั่งตะวันตกมักคุ้นชินกับการที่ลูกย้ายออกไปทำงาน และอยู่เองคนเดียวตั้งแต่อายุ 18 ซึ่งอาจทำให้เรื่องราวของ Bao ดูเข้าใจยากไปสักนิด
สำหรับ Incredibles 2 เองก็เป็นการ์ตูนแอนิเมชันที่เน้นหนักไปที่ประเด็นของความสัมพันธ์ในครอบครัว การชั่งน้ำหนักระหว่างภาระหน้าที่ในการทำงาน และภาระหน้าที่ในฐานะคนเป็นพ่อแม่ การเลี้ยงดูลูก และความผูกพันของคนในครอบครัว ซึ่งในภาค 2 เราก็เห็นความน่ารักของครอบครัว Parr ที่มาพร้อมสมาชิกใหม่สุดน่ารัก (และโหด) อย่าง Jack Jack
รีวิว Bao (2018)
แม้แอนิเมชันเกี่ยวกับซูเปอร์ฮีโร่เรื่องดังที่เว้นช่วงจากจอภาพยนตร์กว่า 14 ปีอย่าง Incredibles 2 (2018) จะโกยรายได้พร้อมรับเสียงชื่นชมจากนักวิจารณ์ไปอย่างล้นหลาม แต่อีกสิ่งหนึ่งที่ทำให้ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับความประทับใจไม่แพ้กันก็คือ แอนิเมชันเรื่องสั้นตามธรรมเนียมที่ฉายตอนเปิดเรื่องอย่าง Bao (2018) ยังได้รับรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์แอนิเมชันสั้นยอดเยี่ยมประจำปี 2019 ไปครองอีกด้วย
อย่างแรกคงต้องบอกว่าเรื่องนี้นับเป็นปรากฏการณ์ใหม่ของดิสนีย์พิกซาร์ (Disney Pixar) เนื่องจากเป็นการเลือกใช้บริการผู้กำกับผู้หญิงเป็นครั้งแรก ซึ่งได้โดมี ชิ (Domee Shi) สาวลูกครึ่งจีน-แคนาเดียน ที่เคยฝากผลงานใน Inside Out (2015) และ The Good Dinosaur (2015) มาทำหน้าที่หัวเรือใหญ่อย่างเต็มตัว โดยเนื้อหาหลักจะเป็นการนำเสนอมุมมองและความสัมพันธ์ในครอบครัวของชาวเอเชียอย่างที่พิกซาร์เคยทำสำเร็จมาแล้วในเรื่อง Coco (2017) ที่บอกเล่าเรื่องราวความเชื่อของชาวละตินอเมริกาได้อย่างน่ารักน่าหยิก
จึงไม่ต้องแปลกใจที่ Bao จะสร้างกระแสตั้งแต่วันแรกที่ Incredibles 2 เข้าฉาย ผนวกกับเรื่องราวที่ทำเอา (ฝรั่ง) หลายคนงุนงง โดยภายในระยะเวลาสั้นๆ เพียง 8 นาที ผู้กำกับสาวคนเก่งได้เล่าเรื่องราวผ่านประสบการณ์ของตัวเองโดยใช้ “ซาลาเปา” อาหารที่ชาวจีนและคนทั่วโลกหลงรักเป็นสื่อตามชื่อเรื่อง ก่อนจะชุบชีวิตให้เจ้าแป้งนุ่มๆ มีแขนมีขาเหมือน “ขนมปังขิง” (Gingerbread) ตามธรรมเนียมตะวันตก ให้มาเป็นเพื่อนแก้เหงาของคุณแม่ผู้เปล่าเปลี่ยวที่เกือบจะกัดกินเจ้าซาลาเปาเสียแล้ว
ความน่ารักของเรื่องอยู่ที่การทำให้เราได้เห็นพัฒนาการของซาลาเปาน้อยที่ค่อยๆ เติบใหญ่ โดยมีคุณแม่ดูแลประคบประหงมอยู่ไม่ห่างไม่ต่างจากลูก แต่ทว่าเรื่องราวก็ได้มาจนถึงสุดทาง เมื่ออยู่ดีๆ คุณแม่จำใจเคี้ยวและกลืนกินซาลาเปาที่เธอรักมากที่สุดลงไป และนั่นก็ได้เป็นฉากที่สร้างความฉงนสงสัยว่าเพราะเหตุใดคุณแม่ถึงทำแบบนั้น
หากใครได้ดูได้ชมกันไปแล้วก็คงเดาได้ไม่ยากว่าสาเหตุที่คุณแม่ทำนั้นเป็นเพราะอะไร ซึ่งตัวแอนิเมชันก็เฉลยข้อข้องใจได้อย่างไม่มีที่ติ จนเรียกน้ำตาของผู้ชมไปอย่างง่ายดาย (รวมถึงแก้มแดงด้วย ฮือ…) ซึ่งตัวของผู้กำกับสาวก็ได้บอกใบ้ว่าที่เธอเลือกซาลาเปาให้เป็นสื่อกลางนั้นก็เป็นเพราะ ตามความเชื่อของคนจีนคำว่า “เปา” สามารถแปลได้ 2 นัย อย่างแรกคือซาลาเปา และอย่างที่สองคือสิ่งของล้ำค่า หรือจะพูดง่ายๆ ว่า ซาลาเปาก็คือสิ่งของที่ล้ำค่าที่คุณแม่หวงแหนก็คงไม่ผิดนัก
โชคยังดีที่เรื่องนี้เป็นแอนิเมชันสำหรับครอบครัว คุณแม่จึงได้โอกาสที่สองในการดูแลซาลาเปาน้อยอีกครั้ง แต่จะเป็นในรูปแบบไหนนั้นคงต้องไปพิสูจน์กัน
ความรู้สึกหลังดู
Bao นั้นคืออนิเมชั่น 3D ผลงานของทาง Pixar ซึ่งตัวอนิเมชั่นนี้ได้เปิดตัวครั้งแรกในวันฉาย The Incredibles 2 (ราวๆ กลางปีที่แล้ว) ซึ่งก็ได้มีการปล่อยตัวตัวอย่างของ Bao มาเป็นน้ำจิ้มก่อนเข้าสู่ตัวหนังนั่นเอง
และสำหรับ Bao เป็นผลงานฝีมือของ Domee Shi นักอนิเมชั่นสัญชาติจีน – แคนาดา และนอกจากนั้นเธอยังเป็นผู้กำกับหญิงคนแรกของค่าย Pixar อีกด้วย!
เนื้อเรื่องของ Bao จะเป็นเรื่องราวอันน่ารักของครอบครัวเล็กๆ ชาวจีนครอบครัวหนึ่งซึ่งภายในครอบครัวนั้นเราก็จะได้พบกับหญิงชาวจีนผู้มีชีวิตอันแสนเงียบเหงา เธอใช้ชีวิตอยู่ท่ามกลางกิจวัตรประจำวันเดิมๆ ตลอดมา แต่แล้ววันหนึ่งเธอก็ได้พบว่าซาลาเปาที่เธอทำนั้นได้กลับมามีชีวิต และเจ้าติ่มซำตัวน้อยนี้ก็พร้อมที่จะมาเปลี่ยนชีวิตเธอ เติมเต็มความรัก และความอบอุ่นให้!
จริงๆ แล้วอนิเมชั่นเรื่องนี้นั้นเป็นอนิเมชั่นที่มีการสะท้อนถึงภาพลักษณ์และวัฒนธรรมบางอย่างของครอบครัวชาวจีนให้เราได้เห็น โดยซุกซ่อนความหมายผ่านการแสดงออกของเจ้าซาลาเปาน้อยและหญิงชาวจีนคนนี้ ซึ่งไม่เพียงแค่นั้นขึ้นชื่อว่าผลงานระดับ Pixar แล้ว ความงามความน่ารักของภาพเองก็สมคำร่ำลือจริงๆ เรียกได้ว่าดูเพลินอย่างแน่นอน
Bao เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับแม่ชาวแคนาดาเชื้อสายจีนคนหนึ่งที่กำลังเศร้าสร้อย หงอยเหงาและรู้สึกว่างเปล่าเพราะลูกของเธอได้ย้ายออกจากบ้านไป แต่วันหนึ่งระหว่างที่เธอกำลังจะกินซาลาเปาที่เธอทำขึ้นนั้น ซาลาเปาลูกหนึ่งของเธอก็ดันมีชีวิตและทำให้เธอได้มีโอกาสเป็นแม่อีกครั้ง
สำหรับจุดไคลแมกซ์ของเรื่องที่หลายคนช็อค, งุนงงและตกใจนั้น Shi กล่าวว่าเธอชอบนิทานเด็กที่มีส่วนประกอบอันมืดหม่นอยู่ในเนื้อเรื่องเสมอ เช่น พวกนิทานพื้นบ้านสมัยก่อน ประกอบกับแม่ของเธอมักจะเป็นห่วงเธอเรื่องความปลอดภัยตลอดเวลาตั้งแต่เล็ก แม่ของเธอเคยพูดว่า บางทีก็อยากให้ Shi กลับเข้าไปอยู่ในท้องของเธอ เธอจะได้รู้ว่า Shi อยู่ที่ไหนตลอดเวลา นั่นเป็นความรักชนิดที่เรียกได้ว่ายินดีที่จะทำลายสิ่งที่รักเองกับมือมากกว่าให้สิ่งนั้นออกห่างหรือหายไปจากตนเอง ซึ่งเธอเองก็อึดอัดกับมันมาก สำหรับเธอ Bao ทำให้เธอได้ศึกษามุมมองของแม่และผู้ปกครองคนอื่นๆ และทำให้เธอได้เข้าใจ ตระหนักและซาบซึ้งความรักของแม่มากขึ้น
สำหรับฟีดแบคของ Bao ต่อผู้ชมนั้น มีหลายเสียง ทั้งบวกและลบ สำหรับคนที่ชอบส่วนมากจะเกิดจากกลุ่มคนเอเชียที่ไปเติบโตยังต่างประเทศ คนกลุ่มนี้จะเสียน้ำตาให้กับหนังเรื่องนี้อย่างง่ายดาย เพราะมีความรู้สึกร่วมและเข้าใจทั้งตัวซาลาเปาและได้เห็นแม่ของตัวเองผ่านผู้เป็นแม่ในเรื่อง ส่วนด้านลบส่วนมากจะเกิดจากกลุ่มชาวตะวันตกที่เกิดความงุนงงไม่เข้าใจในเนื้อเรื่องและธีมเสียมากกว่าเพราะในต่างประเทศเมื่อลูกอายุครบ 18 ปีก็จะสามารถออกไปใช้ชีวิตนอกบ้านได้เลยอย่างเป็นอิสระ นอกจากนี้ความแตกต่างทางวัฒนธรรมยังเป็นอุปสรรคสำคัญ ถึงกับทำให้บางคนคิดว่าอนิเมชั่นเรื่องนี้ช่างโง่เง่าและตลกเหลือเกินด้วย
แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ไม่ว่าฟีดแบคจะเป็นอย่างไร จะได้คะแนน imdb เท่าไหร่ก็ตาม ในตอนนี้หนังอนิเมชั่นเรื่อง Bao ก็ได้ทำให้ความหลากหลายทางวัฒนธรรมได้มีพื้นที่(เล็กๆ)ของมันเองและ Pixar ก็ได้มีผู้กำกับหญิงคนแรกของสตูดิโอ (เสียที!) ทั้งหมดทั้งมวลนี้เกิดขึ้นได้จากผู้หญิงที่ชื่อ Domee Shi
หนังสั้นเรื่อง Bao เป็นผลงานจากฝีมือการกำกับของ โดมี ฉี (Domee Shi) นักสร้างแอนิเมชั่นสาวสัญชาติจีน-แคนาดา ควบตำแหน่งผู้กำกับหญิงคนแรกของค่าย Pixar (จากการกำกับหนังสั้นเรื่องนี้) เล่าเรื่องราวของ หญิงชาวจีนคนหนึ่งที่ชีวิตแสนเงียบเหงาของเธอนั้นเปลี่ยนไป
เมื่อวันหนึ่ง ซาลาเปาก้อนกลมที่เธอทำกลับมีชีวิตขึ้นมาพร้อมกับหน้าตาที่น่ารักน่าเอ็นดู ตามมาด้วยเรื่องราวความสัมพันธ์ของทั้งคู่ที่รับรองเลยว่าผู้ชมทุกคนต้องประทับใจไม่ลืมแน่นอน
